เด็กวัยเติบโตมีพัฒนาการหลายด้านที่เห็นได้เด่นชัด แต่ในบางด้านผู้ปกครองก็ต้องใส่ใจสังเกตเป็นพิเศษ โดยเฉพาะพัฒนาการด้านการมองเห็น ที่แม้ภายนอกดูปกติแต่อาจซุกซ่อนอาการไว้ เช่น อาการมองไม่ชัด หรือตาพร่ามัว ซึ่งอาจเป็นอาการของโรค "ตาขี้เกียจ" ซึ่งหากสังเกตเห็นและรีบรักษาตั้งแต่เนิ่นๆ ก็สามารถรักษาให้หายได้

โรคตาขี้เกียจ (Lazy Eye) คือภาวะที่ตาหนึ่งหรือสองข้างมีพัฒนาการมองเห็นไม่เต็มที่ ส่วนมากเกิดในเด็กเล็กอายุ 1 - 7 ปี ทำให้การมองเห็นคมชัดน้อยกว่าปกติ พญ.จิรนันท์ ทรัพย์ทวีผลบุญ จักษุแพทย์ แพทย์ผู้ชำนาญการโรคต้อหิน ศูนย์จักษุ รพ.วิมุต อธิบายว่าเด็กที่มีภาวะตาขี้เกียจจะมีการมองเห็นลดลงกว่าปกติเมื่อเทียบกับคนทั่วไป โดยมีความรุนแรงของโรคหลายระดับ หากเป็นข้างเดียวและมีอาการเล็กน้อยอาจไม่ส่งผลรุนแรงจึงยากที่จะสังเกต แต่ถ้าเป็นทั้ง 2 ข้างหรือมีอาการมากจะส่งผลในกิจกรรมที่ต้องการความคมชัดสูง หรือทำให้ความสามารถในการมองภาพสามมิติลดลง

สาเหตุเสี่ยงของโรคตาขี้เกียจ
สาเหตุของโรคตาขี้เกียจในเด็กมีอยู่หลายประการ อย่างแรกคือในกลุ่มที่มีภาวะตาเหล่ ตาสองข้างจะมองคนละตำแหน่งทำให้เกิดภาพซ้อน ร่างกายจึงมีกลไกเพื่อลดการเกิดภาพซ้อนด้วยการยับยั้งพัฒนาการของตาข้างที่ไม่ถนัด ต่อมาคือกลุ่มที่มีค่าสายตาสองข้างต่างกัน ทำให้ร่างกายเลือกพัฒนาเฉพาะตาข้างที่ถนัด ทำให้ตาอีกข้างมองเห็นไม่เต็มที่ กรณีที่ค่าสายตาสองข้างต่างกันมากก็อาจทำให้มีภาวะตาขี้เกียจทั้งสองข้างได้ และกลุ่มที่มีภาวะต้อกระจกแต่กำเนิด เปลือกตาตก กระจกตาขุ่น บดบังหรือรบกวนการมองเห็น ซึ่งเป็นกลุ่มที่รักษายากที่สุด

นอกจากนี้ ในเด็กที่มีพัฒนาการช้ากว่าปกติ คลอดก่อนกำหนด หรือมีคนในครอบครัวเป็นโรคตาขี้เกียจ ก็มีโอกาสพบโรคตาขี้เกียจมากกว่าคนทั่วไปเช่นกัน

รักษาไวโอกาสหายสิ่งสูง
แม้ภาวะตาขี้เกียจอาจไม่มีอาการที่ชัดเจน แต่หากผู้ปกครองหรือตัวเด็กเองสังเกตเห็นความผิดปกติที่กระทบการมองเห็น เช่น ต้อกระจก หนังตาตก ตาเหล่ ให้รีบไปพบแพทย์เพื่อหาแนวทางการรักษาได้ทันที ส่วนในกรณีที่มาสาเหตุจากค่าสายตาจะต้องตรวจความสามารถในการมองเห็นกับแพทย์เพิ่มเติม

การตรวจตาในเด็กจะแตกต่างกันไปตามช่วงอายุ เบื้องต้นจะตรวจการมองเห็น การกลอกตา และการใช้กล้ามเนื้อตา ค่าสายตา ตรวจขยายของม่านตา ตรวจวัดแว่นโดยการหยอดยาคลายการเพ่ง เป็นต้น จากนั้นเมื่อรู้ถึงต้นเหตุก็จะรักษาตามอาการ โดยอาจใช้วิธีการผ่าตัด การตัดแว่น จ่ายยาหยอดตา หรือปิดตาข้างที่ดีเพื่อให้ตาข้างที่มีปัญหามีพัฒนาการ ก็จะช่วยให้โรคตาขี้เกียจบรรเทาหรือหายสนิทได้

อย่างไรก็ตาม การตอบสนองต่อการรักษาโรคตาขี้เกีจอาจต่างกันไปในแต่ละคน ผู้ปกครองจึงควรใส่ใจหมั่นสังเกตการมองเห็นของเด็กเสมอ เพราะยิ่งได้รับการรักษาเร็วก็ยิ่งเพิ่มโอกาสหายหรือใกล้เคียงปกติได้มากขึ้น

ขอบคุณข้อมูลจาก ศูนย์จักษุ โรงพยาบาลวิมุต ชั้น 5 เปิดเวลา 08.00-20.00 น. โทร 02-079-0058 หรือใช้บริการ Telemedicine ปรึกษาแพทย์ออนไลน์ผ่าน ViMUT App

Tag: การดูแลสุขภาพ, โรงพยาบาลวิมุต